Eserleri ile tiyatroya emek veren kadın yazarlarımız
Cumhuriyetin ilanından sonra kadınlara yönelik sağlanan haklar onların sanat ve tiyatro gibi alanlarda aktif olmasını sağlamış ancak toplumsal yaşamın her alanında olduğu gibi bu alanda da kendilerine yer bulmaları o kadar kolay olmamıştır.
Oyunları sahnelerde yer almış ya da alamamış ama kalemleriyle tiyatroya katkı sağlamış kadın tiyatro yazarlarımızı biraz tanıyalım…
Fatma Nudiye Yalçı
Fatma Nudiye Yalçı
Fatma Nudiye Yalçı, Cumhuriyet dönemi ilk kadın tiyatro yazarıdır. 1904 yılında İstanbul Kasımpaşa’da doğmuştur. Bir kadın tarafından yazılan ilk tiyatro oyunu olan “Beyoğlu 1931”isimli eser yazara aittir. Yazdığı oyun,sahnelenmesi için programa alınmış ancak sonradan iptal edilerek sahneye taşınamamıştır. İleri dönemlerinde karşılaştığı zorluklar onun sanat yaşamının yavaşlamasına neden olmuştur. Belki kitapları yasaklanmasa ve 1938 yılında Hikmet Kıvılcımlı, Kemal Tahir, Nazım Hikmet gibi önemli isimlerle birlikte yargılandığı Donanma Davası sonrası 10 yıl ceza evinde kalmak zorunda olmasa birçok eserle adını duyurmayı başarabilirdi.
Sevgi Sanlı
Sevgi Sanlı
1925 İzmir doğumlu oyun yazarı Sevgi Sanlı,Devlet Tiyatrolarında baş dramaturg olarak tiyatroya çok emek vermiştir.Yazarın ilk oyunu “Dilsizlerin Dili” 1950’de İstanbul Şehir Tiyatrosunda sahne almıştır. Kendi yazdığı oyunlarla tiyatroya kazandırdığı eserlerin yanı sıra çevirisini yaptığı oyunlar sayesinde o dönemin seyircisi,yabancı eserlerle tanışma fırsatı bulmuştur.Tiyatroya oyun yazarlığı, dramaturg çalışmaları, eleştiri ve çevirmenlik ile her yönden büyük emek veren değerli yazar birçok ödüle layık görülmüştür.
Adalet Ağaoğlu
Adalet Ağaoğlu
“Fikrimin İnce Gülü” diyelim ve siz içinizden bu şarkıyı mırıldanırken biz de aslında roman olan ve daha sonra sinemaya “Sarı Taksi” ismiyle uyarlanan eserin sahibi değerli yazar Adalet Ağaoğlu’nu size tanıtmaya çalışalım. Cumhuriyet sonrası kadın oyun yazarlarından, tiyatroya en fazla katkı sağlamış ve kendine tiyatroyu asıl iş edinmiş en önemli yazarlarımızdan Adalet Ağaoğlu 1929’da Ankara’da dünyaya gelmiştir. İlk oyunu olan; Sevim Uzgören ile birlikte kalem aldıkları “Bir Piyes Yazalım”, 1950-51 yıllarında Ankara Devlet Tiyatrosu’nda sahne almıştır.Sadece tiyatro oyunu yazmakla kalmayan sanatçı, Ankara’nın ilk özel tiyatrosu olan “Meydan Sahnesi” kurucularındandır.
“Evcilik Oyunu” ,“Bir Kahramanın Ölümü” , “Sınırlarda Aşk”, “Kış”, “Barış”, “Çıkış”, “Kozalar”, “Kendini Yazan Şarkı”, “Sessiz Bir Adam”, “Çatıdaki Çatlak”, “Tombala” ve daha birçok değerli oyun yazarak tiyatroya en çok eser veren kadın yazar unvanını hak etmiştir. Topluma dönük bir yazar olarak oyunlarında, insanı ve günlük ilişkilerini gerçek gözlemleriyle çok güzel ifade etmiştir. The Reader’s Encyclopedia of World Drama (New York, 1969) adlı tiyatro ansiklopedisinde dünya tiyatro yazarları arasında anılan Ağaoğlu’nun başarısı ülkemizde aldığı birçok ödülle de takdir edilmiştir.
Nezihe Meriç
Nezihe Meriç
Öncelikle bir öykü yazarı olarak bilinen Nezihe Meriç 1925 yılında Gemlik’te doğmuştur. İlk tiyatro oyunu “Sular Aydınlanıyordu” 1969 yılında Ankara Devlet Tiyatrosu’nda sahnelenmiştir. Farklı kesimlerden dokuz kadının anlatıldığı oyun, kadın sorunlarını tiyatro sahnesine taşıma yönü ile önemli bir eser olmuştur.
Ülker Köksal
Ülker Köksal
Susam Sokağı ismini duyunca hepimizin bilinçaltında tatlı bir his uyanır. 1931 yılında Ankara’da dünyaya gelmiş olan Ülker Köksal bu tatlı hissin uyanmasını sağlayan programın başyazarıdır.Özellikle çocuklar için oyunlar yazmış ve tiyatro oyunlarında başarılı eserler ortaya koymuştur.Değerli yazar, çocuk tiyatrosuna kazandırdığı “Barış Gezegeni”, “Ormanın Bekçileri”, “Çocuklar İçin Tiyatro Oyunları 1-2-3”, “Dağ Denize Kavuştu” gibi eserlerle birçok ödüle layık görülmüştür.
Devlet tiyatrolarında sahne alan “Sacide” ve “Yollar Tükendi” oyunları ise kadının toplumdaki yerine eleştirel bir yorum getiren eserleridir. Sadece sahnelerde değil Radyo tiyatrolarında, sevilerek takip edilen çalışmaları vardır.
Bilgesu Erenus
Bilgesu Erenus
Senaryoları Devlet Tiyatroları, Ankara Sanat Tiyatrosu, Dostlar tiyatrosu gibi tiyatrolarda sahnelenen Bilgesu Erenus 1943 Bilecik doğumludur. Metin yazarlığı ile sanat hayatına 1965 yılında TRT’de başlamış ancak bir röportajında kendisinin ifadesiyle kalıplaşmış konuların dışına çıkamaması, çalışmalarında TRT çizgisinin kendisini sınırlaması sebebiyle kurumdan istifa etmiştir.
İlk oyunu olan “El Kapısı” 1973 yılında Ankara Devlet Tiyatrosunda sahnelenmiştir. Özellikle siyasi konulardaki eserleriyle tiyatro alanında yer Alan kadın yazarımız “İkili Oyun”, “Kaside”, “Kelaynaklar”, “Misafir”, “Güneyli Bayan” gibi birçok oyunu Ankara ve İstanbul’daki özel tiyatrolarda sahnelenmiştir.
Çıkardığı iki albüm ile yazarlık ve senaristlik unvanlarına müzisyenliği de eklemiştir.
