Tek kişilik oyunların ustası: Genco Erkal
Bir Delinin Hatıra Defteri, Azizname gibi birçok başarılı işiyle bilinen Genco Erkal’ın Türkiye tiyatrosuna katkıları tartışılmaz. Usta sanatçı, Dostlar Tiyatrosu’nda yaptığı işlerle güncele ve gündeme yapıcı eleştiriler getirerek tiyatroya emek vermeye devam ediyor.
1938 yılında deniz subayı bir baba ve moda tasarımcısı bir annenin çocuğu olarak dünyaya gelen Genco Erkal Robert Koleji mezunu. Ailesi tiyatro yapmasına karşı olduğu için İstanbul Üniversite Psikoloji bölümünü bitiren Erkal, bugüne kadar birçok tiyatro ve sinema yapımında yer aldı.
Haldun Taner, Behiç Ak ve Aziz Nesin gibi usta sanatçıların eserlerini sahneye uyarlayarak seyircinin gönlünde yer edindi. Yıllarca sahnelediği tek kişilik oyunu Bir Delinin Hatıra Defteri sanatçının “tek kişilik oyunların ustası” olarak anılmasını sağladı. Genco Erkal’ın ilk olarak 1965 yılında sahnelediği oyun en son Erdal Beşikçioğlu tarafından tekrar sahnelendi.
Tiyatroya Genç Oyuncular’da başladı
Ailesi ne kadar karşı olsa da Genco Erkal tiyatrodan vazgeçmedi. 1957 yılında zamanın önemli oyuncu topluluklarından olan Genç Oyuncular’ın kuruluşunda yer aldı. Halit Akçatepe, Şevket Altuğ ve Yılmaz Onay gibi isimlerin de bulunduğu toplulukta 13 kişi bulunuyordu.
Halk tiyatrosu fikri etrafında şekillenen işler yapan topluluğun ilk oyunu absürd bir metin olan Tavtavi Kütüpati oldu. Daha sonra yaptıkları işlere ortaoyun ve seyirlik oyun gibi geleneksel türler de kattılar. Genç Oyuncuların Türkiye tiyatrosuna bir başka katkısı ise her yıl düzenledikleri tiyatro festivali. Türkiye’nin ilk tiyatro festivali olarak bilinen Erdek Şenliği’nin beşinci yılının ardından Genç Oyuncular dağıldı.
Tüm dostlar bir arada: Dostlar Tiyatrosu
Genç Oyuncular ile tiyatroya başlayan Genco Erkal, ilk profesyonel işini ise Çöl Faresi adlı oyun ile Kenter Tiyatrosu’nda yaptı. Gülriz Sururi – Engin Cezzar ve Ankara Tiyatrosu’nda Arturo Ui’nin Önlenebilir Yükselişi ve birçok başka yapımda yer aldı. Ankara Sanat Tiyatrosu’nda sahnelediği Bir Delinin Hatıra Defteri Türkiye’de oynanan ilk tek kişilik oyun olarak Türkiye tiyatrosunda yerini aldı.
Farklı tiyatrolarda yaptığı işlerden sonra 1969 yılında Şevket Altuğ, Mehmet Aslan ve Nurten Tunç gibi isimlerle birlikte Dostlar Tiyatrosu’nu kurdu. Dostlar Tiyatrosu ilerici – toplumcu sanat anlayışla bugüne kadar sahneye birçok oyun koydu. Özellikle belgesel tiyatro oyunlarıyla ön plana çıkan topluluk birçok dünya klasiğini ve Türki yazarların çağdaş oyunlarını da sahneledi.
İlk oyunları Ha Me Ka Ha Ha Pe’den sonra Durdurun Dünyayı İnecek Var ve Rosenbergler Ölmemeliydi adlı oyunları da Harbiye’de bulunan Yapı Endüstri Merkezi’nde oynadı. Dostlar Tiyatrosu’nun çıkışında büyük yeri olan bu oyunlar daha sonra Ses Tiyatrosu ve Ümit Tiyatrosu gibi birçok farklı mekanda da sahnelendi. 2012 yılına kadar işlerini Muammer Karaca Tiyatrosu’nda sahneleyen topluluk, sahnenin kapanması ardından gezici olarak işlerini sergilemeye devam ediyor.
Hem sinema hem de tiyatro alanında birçok ödül aldı
Tiyatro alanında yaptığı özgün işlerle bilinen Genco Erkal sinemada yaptığı işlerle de seyircisinden uzak kalmadı. Ali Özgentürk’ün At ve Zeki Ökten’in Faize Hücum adlı filmleriyle 1982 ve 1983 yıllarında Altın Portakal Film Festivali’nde En İyi Erkek Oyuncu ödülü aldı.
1998 senesinde Afife Tiyatro Ödülleri’nde, Dostlar Tiyatrosu’nda yaptığı Simyacı adlı oyun ile Yılın En Başarılı Erkek Oyuncusu ödülü aldı. Aynı sene İsmail Dümbüllü Ödülünü de alan Genco Erkal, 2000 yılında ise tiyatroya yaptığı katkılardan dolayı Afife Tiyatro Ödülleri’nde Muhsin Ertuğrul Özel Ödülüne layık görüldü.
