Türkiye’deki Açık Hava Tiyatroları
Açık hava tiyatrosu denildiğinde ilk akla gelen önceki medeniyetlerden kalan antik amfi tiyatrolardır. Türkiye antik tiyatrolar bakımında zengin bir ülke ve bunların yanında Sümerler Açık Hava Tiyatrosu ve Altın Güvercin Amfi Tiyatro gibi farklı şehirlerde bulunan sonradan inşa edilen açık hava tiyatroları da mevcut.
Efes Antik Tiyatrosu, Bodrum Antik Tiyatrosu ve Aspendos Antik Tiyatrosu’nun değeri tarihi ve kültürel açıdan paha biçilemez. Gerek mimari yapıları gerekse seyircide bıraktıkları his açısından bu tiyatroların yeri her zaman ayrı.
Bunların yanında Bornova açık hava tiyatrosu (Ayfer Feray Açık Hava Tiyatrosu) ve Denizli Açıkhava Tiyatrosu (Çamlık Açık Hava Tiyatrosu) gibi sonradan inşa edilen performans alanları hem yüksek kapasiteleri hem de kaliteli ses sistemleriyle seyircileri ve sanatçıları ağırlıyor.
Efes Antik Tiyatro
Dünya çapında önemli bir değere sahip Efes antik kentinde bulunan antik tiyatro Türkiye’deki en çok bilinen açık hava tiyatrolarından. Yaklaşık 25 bin kapasiteli ve 65 sıralı antik tiyatro her yıl hem yurt dışından hem de yurt içinden birçok sanatçıyı ağırlıyor.
Toplamda üç katı bulunan mekanın ikinci katını İmparator Neron’un birinci yüzyılda, üçüncü katı ise Septimus Sevenus’un ikinci yüzyılda inşa ettirdiği söyleniyor. Bu yüzden her bir katın kendi dönemini yansıtan farklı bir tarzı olduğu düşünülüyor. Bu dönemlerde sadece tiyatro için değil aynı zamanda gladyatör dövüşleri için de kullanılan mekan üzerindeki oymalar ve heykellerle dikkat çekiyor.
Bugüne kadar Sting ve Elton John gibi ünlü sanatçıları ağırlayan antik tiyatro günümüzdeki birçok tiyatro mekanına göre oldukça yüksek bir kapasiteye sahip. Bunun yanında akustik ve mimari açıdan muhteşem bir estetik sunan mekan artık tarihi dokusunun korunması amacıyla etkinliklere kapalı.
Ayfer Feray Açık Hava Tiyatrosu
Genellikle Bornova Açık Hava Tiyatrosu olarak bilinse de adı Ayfer Feray Açık Hava Tiyatrosu olan mekan Bornova Belediyesi’ne ait kültür sanat merkezlerinden biri. Altı yüz elli kişilik kapasiteye sahip olan mekan, Bornova Belediyesi’nin hemen yanında yer alıyor ve tiyatronun yanında farklı kültür sanat etkinliklerine de ev sahipliği yapıyor.
Denizli Çamlık Açık Hava Tiyatrosu
1985 yılında dönemin belediye başkanı Ziya Tıkıroğlu tarafından yaptırılan Çamlık Açık Hava Tiyatrosu üç bin kapasiteli bir kültür sanat merkezi. Halen birçok etkinliğe ev sahipliği yapan mekan Denizli merkezde bulunuyor.
Aspendos Antik Tiyatro
Roma döneminden bugüne kadar iyi korunarak gelen antik tiyatrolardan biri de Aspendos antik kentinde yer alıyor. Yapıldığı dönemin en görkemli yapılarından Aspendos Antik tiyatrosunun kapasitesi 15 bin ile 20 bin arasında. Roma dönemine ait tiyatro mimarisi ve yapım tekniğinin en önemli temsilcilerinden olan yapının milattan sonra ikinc yüzyılda İmparator Marcus Aurelius döneminde mimar Zenon tarafından inşa edildiği biliniyor.
İnşa edildiği devirde Tanrılara ve imparatorlara adanan açık hava tiyatrosu hem Bizans hem de Selçuklu dönemlerinde varlığını sürdürdü. Öyle ki yapının bugüne kadar iyi korunabilmesinde Selçuklu döneminde yapılan onarımların büyük payı olduğu iddia ediliyor. Selçuklu dönemine ait onarım izlerine dış cephedeki anıtsal kapı eklentisinde ve kapının cephesindeki koyu kırmızı zigzag desenli sıva kaplamada rastlamak mümkün.
Bodrum Antik Tiyatro
Antik tiyatro olarak da bilinen Klasik Antik Çağın önemli yapılarından Bodrum Antik Tiyatro şehir merkezinin kuzeyinde yer alıyor. Milattan önce dördüncü yüzyılda inşa edilen yapının 13 bin kişilik kapasitesi bulunuyor.
Anadolu’nun en eski tiyatrolarından olan Bodrum Açık Hava Tiyatrosu ilk olarak 1970 yılı civarı bir grup Türkiyeli tarafından restore ediliyor. Yapının en son restorasyonu ise Bodrum Belediyesi, Ericsson ve Turkcell iş birliğinde gerçekleşiyor. Her koltuk arasında 40 cm boşluk olan Cavea bölümünde alt kısımda 30 ve üst kısımda 25 olmak üzere toplamda 55 sıra bulunuyor.
Kaynak:
http://www.antalya.gov.tr/aspendos
https://www.efesharabeleri.com/efes-antik-tiyatrosu/
https://mugla.ktb.gov.tr/TR-177903/bodrum-antik-tiyatro.html
